Hedefimiz
Sergi
Pullarda Bilim
Bilim İnsanları
E-Metinler
Mesaj Panosu

 

 

 

 

 

 


Nuran Yıldırım
İstanbul’un Sağlık Tarihi
Sağlık Teşkilatı- Salgınlar Bulaşıcı Hastalıklar ve Mücadele Koruyucu Sağlık Kurumları- Hastaneler- Tıp Eğitimi

İstanbul, 2010, 304 s.
ISBN: 978-605-4123-14-8

 

 


 

 

 

İÇİNDEKİLER

Sunuş

4

Kısaltmalar

12

Açıklamalar

14

 

 

I. SAĞLIK TEŞKİLATI

17

MERKEZİ SAĞLIK TEŞKİLATI

19

Hekimbaşılık

19

Hekimbaşı Kulesi, Başlala Kulesi

19

Karantina İdaresi, Umur-ı Sıhhiye İdaresi

21

Kuruluş

21

Avusturya’dan Yardım İsteniyor

23

Meclis-i Tahaffuz, Sıhhiye Meclisi

23

Sefaret Temsilcileri Sıhhiye Meclisi’nde

24

Sıhhiye Meclisi’nin Statüsü

26

Sıhhiye Meclisi’nin Görevleri

26

Sıhhiye Meclisi Üyelerinin Taltifi

27

Cerâim-i Sıhhiye Kanunu

28

Sefaret Temsilcilerinin Uygulamalardaki Rolü

28

Sıhhiye Meclisi’ne Eleştiriler

30

Sıhhiye Meclisi’nin Sonu

30

Hudud-ı Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiyesi

31

Meclis-i Tıbbiye

32

Nezaret-i Umur-ı Tıbbiye-i Mülkiye ve Sıhhiye-i Umumiye

33

Sıhhiye Müdüriyet-i Umumiyesi

35

Sıhhiye Nezareti’nden İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü’ne

37

Sıhhi Müze, Sağlık Müzesi

38

BELEDİYE SAĞLIK TEŞKİLATI

40

Belediye Hekimliğinin Kuruluşu

42

Şehremaneti Hıfzıssıhha-i Umumiye Komisyonu

42

Şehremaneti İdare-i Sıhhiye Şubesi

43

Müessesât-ı Hayriye-i Sıhhiye İdaresi

45

İstanbul Belediyesi Sıhhat İşleri Müdürlüğü

46

İstanbul’un İlk Sağlık İstatistikleri

47

Doktor Belediye Başkanları

48

İSTANBUL İL ÖZEL İDARESİ

49

 

 

II. SALGINLAR, BULAŞICI HASTALIKLAR VE MÜCADELE

51

VEBA

54

Justinianos Vebası ve Diğer Salgınlar

54

Veba Kıranları, 15-18.yy

55

19. Yüzyılın Salgınları

56

20. Yüzyıl Başındaki Veba Atağı

58

Mütareke Yıllarında Veba

59

Selimiye Kışlası’nda Veba

59

Cumhuriyet Döneminde Veba Vakaları

60

Veba Hastaneleri

60

Veba Aşısı

61

CÜZAM

62

Bizans Döneminde Cüzam

62

Osmanlı Kanunlarında Cüzam

63

İstanbul’da Cüzam

63

Üsküdar Cüzamhanesi, Üsküdar Miskinler Tekkesi

63

İstanbul Lepra Hastanesi

65

ÇİÇEK HASTALIĞI VE  AŞISI

66

Balkan Göçmenlerinde Çiçek

68

Rum Tebaa Çiçek Aşısına Karşı

68

Son Vakalar

69

Türk Usulü Çiçek Aşısı

69

Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’de Çiçek Aşısı

70

Aşı Enspektörlüğü ve Telkihhane-i Şahane

71

Aşı Mektebi ve Küçük Sıhhiye Memurları Mektebi

71

Çiçek Aşısı Nizamnameleri

72

Dr. Violi’nin Çiçek Aşısı Enstitüsü

73

KOLERA SALGINLARI

73

Osmanlı Devleti Kolera İle Tanışıyor

73

Dr. DeKay’in Gözüyle İlk Kolera Salgını

74

İllet-i Müthişenin İkinci Ziyareti

75

Tedbirler

76

Kırım Savaşı’nda Kolera

76

Büyük Kolera

77

Salgının Nedenleri

78

Tedbirler

78

Bireysel Tedavi Çabaları

79

Kolera Madalyası

79

Beşinci Kolera Salgını

80

1893-1895 Kolera Salgını

80

Dr. Chantemesse İstanbul’da

81

Dr. Louis Margery

82

Kolera Hastaneleri ve Tedavi

82

Ölü Muayenesi ve Definler

83

Kordon, Tecrit

84

İşsizler ve Bekârlar Memleketlerine

84

Çevre Temizliği

84

Dezenfeksiyon Uygulamaları

84

Dezenfekte ve Dezenfeksiyon Tabirlerine Yasak

85

Şehir Suları İnceleniyor

85

Su Bentlerinin Korunması

86

Sebze, Meyve ve Deniz Ürünlerine Yasak

87

Kanalizasyon Sistemini İyileştirme Gayretleri

87

Salgının Uzantısı ve Dr. Emmerich’in Gözlemleri

88

1893-1895 Salgınının Sonuçları

89

Rusya Hacılarından Kolera

89

1910-1911 Kolerası

90

Balkan Savaşlarında Kolera

91

Sağmalcılar’da Kolera el-Tor

92

Kolera Aşısı

92

VEREM

93

II. Meşrutiyet’ten Sonra Verem

94

İstanbul Sokaklarında Verem Mikrobu var mıydı?

95

Verem Mücadelesi ve Tedavi

95

Verem ile Mücadele Osmanlı Cemiyeti

96

İstanbul Verem Mücadelesi Cemiyeti

96

Verem Savaş Dispanserleri

97

Sanatoryumlar ve Prevantoryumlar

98

Sen Jorj Burgaz Adası Çocuk Sanatoryumu

98

Hamidiye Etfal Hastanesi Çocuk Sanatoryumu

99

Büyükada Verem Sanatoryumu

99

Heybeliada Sanatoryumu

99

Validebağ (Kadıköy) Prevantoryum ve Sanatoryumu

100

Erenköy Sanatoryumu

101

Küçükyalı Prevantoryumu

101

Polis Prevantoryumu

101

Süreyya Paşa İşçi Sanatoryumu

102

PTT Sanatoryumu ve Hastanesi

102

Beykoz Prevantoryumu

102

Marmara Prevantoryumu

103

TCDD Yakacık Sanatoryumu

103

Çamlıca Özel Sanatoryumu

103

Askeri Prevantoryumlar, Sanatoryumlar ve Hastaneler

103

Verem Hastaneleri

104

Near East Hospital for Tubercular Children Yedikule

104

Baltalimanı Kemik ve Mafsal Veremi Hastanesi

105

Haydarpaşa Verem Hastanesi

105

Yedikule Verem Hastanesi

106

Koşuyolu Verem Hastanesi

106

FRENGİ

107

İstanbul’da Fuhuş ve Frengi

107

Bazı Meslek Erbabına Sıhhat Şehadetnamesi

111

Frengililere Meslekten Men Cezası

111

Frengi İntiharı

111

Nikâhlanma İzinnamesi ve Frengililere Evlenme Yasağı

112

Frengi İlaçları ve Tedavisi

113

Beyoğlu Nisa Hastanesi, Emraz-ı Zühreviye Hastanesi

114

Frengi Muayenehaneleri ve Dispanserleri

116

Gizli Hastalıklar Tedavihanesi

117

KUDUZ

117

İstanbul’da Köpek İtlafları

117

Kuduz Paniği, 1922

119

Dâülkelp Ameliyathanesi, Kuduz Tedavihanesi

120

İNFLUENZA, İSPANYOL NEZLESİ

123

İstanbul’daki Salgınlar

124

 

 

III-KORUYUCU SAĞLIK KURUMLARI

129

TAHAFFUZHANELER

131

Kuleli Tahaffuzhanesi

132

Kavak Tahaffuzhanesi

133

Serviburnu Tahaffuzhanesi

134

Tuzla Tahaffuzhanesi

135

BAKTERİYOLOJİHANE-İ ŞAHANE

136

Bakteriyolojihane'de Eğitim-Öğretim

137

Şehir Hijyeni ve İnsan Bakteriyolojisi Çalışmaları

137

Dr. Nicolle Difteri Serumu

138

Veteriner Bakteriyoloji Araştırmaları ve Hizmetleri

138

Dr. Nicolle’ün İstifası

139

Bakteriyolojihane-i Osmani

139

TEBHİRHANELER

141

Tebhirhanelerin Açılışı

141

II. Meşrutiyet’ten Sonra Tebhirhaneler

143

Tebhirhane Görevlileri

143

Tebhirhanelerin Sonu

144

 

 

IV- HASTANELER

147

İLK HIRİSTİYAN HASTANELERİ

150

St. Sampson Ksenonu

151

Pantokrator Ksenonu

152

DÂRÜŞŞİFALAR

153

Fatih Dârüşşifası

154

Haseki Hürrem Sultan Dârüşşifası

155

Süleymaniye Dârüşşifası

156

Atik Valide Nurbanu Sultan Dârüşşifası

157

Sultan Ahmed Dârüşşifası

159

SARAY HASTANELERİ

160

Enderun Hastanesi

162

Bostancılar Hastanesi

163

Cariyeler Hastanesi

163

Sarayların Eczane Merkezli Sağlık Teşkilatları

164

AZINLIK HASTANELERİ

165

Balıklı Rum Vakfı Hastanesi

166

Yedikule Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi

167

Surp Agop Hastanesi, St. Jacques Hastanesi

168

Or-Ahaim Musevi Hastanesi

169

ASKERİ HASTANELER

170

Tophane-i Âmire Hastanesi, Taksim Topçular Hastanesi

172

Levent Çiftliği Hastanesi

173

Zeytinburnu Hastanesi

174

Bostancı Tüfenkçileri Ocağı Üsküdar Ortası Hastanesi

175

Toptaşı Hastanesi

175

Tersane-i Âmire Hastanesi, Bahriye Merkez Hastanesi

176

Maltepe Hastanesi

177

Bâb-ı Seraskeri Hastanesi

180

Humbarahane Hastanesi

181

İplikhane Hastanesi

182

Liman-ı Kebir Hastanesi, Büyükliman Hastanesi

183

Topkapı  Hastanesi

184

Tarabya Hastanesi

184

Kuleli Hastanesi

185

Gülhane Hastanesi

186

Haydarpaşa Hastanesi

187

Gümüşsuyu Hastanesi

189

Anadolu Kavağı Hastanesi

191

Beylerbeyi Hastanesi

191

Yıldız  Hastanesi

192

KAMU HASTANELERİ

194

Edirnekapı Gureba ve Bekâr Hastanesi

194

Haseki Nisa Hastanesi

195

Bezmiâlem Valide Sultan Vakıf Gureba Hastanesi

198

Beyoğlu Belediye Hastanesi

201

Zeynep-Kâmil Hastanesi

203

Hamidiye Etfal Hastanesi

205

Cerrahpaşa Zükûr Hastanesi

208

Haseki Mecânin Müşahedehanesi

209

Bakırköy Emraz-ı Akliye ve Asabiye Hastanesi

210

Süleymaniye Doğumevi

211

Haydarpaşa Numune Hastanesi

212

Beyoğlu İlkyardım Hastanesi

213

YABANCI MİSYON HASTANELERİ

213

Fransız Hastaneleri

214

St. Benoit Hastanesi

215

Fransız Pasteur Hastanesi

215

St. Benoit Dispanseri

217

Fransız Lape (La Paix) Hastanesi

218

Jeremia Hastanesi

220

Avusturya-Macaristan Hastanesi

221

Avusturya Sen Jorj Hastanesi

223

Alman Katolik Hastanesi, Alman-İsviçre Hastanesi

224

Alman Hastanesi

225

Sen Jorj Etfal Hastanesi, Beynelmilel Etfal Hastanesi

227

Dersaadet İtalyan Hastanesi

228

İngiliz Hastanesi, British Seamen’s Hospital

230

Rusya Hastanesi, Aya Nikola Rus Hastanesi

232

İran Hastanesi, Muzafferiye Hastanesi

234

Bulgar Hastanesi, Evlogi Gorgiyef Hastanesi

235

Amerikan Hastanesi

236

KURUM HASTANELERİ

237

Zaptiye Hastanesi

238

Dârülaceze Hastanesi

239

İstanbul Esnaf Hastanesi

239

Denizcilik Bankası Hastanesi

240

Sümerbank Merkez Hastanesi

240

İşçi Sigortaları Kurumu -SSK- Hastaneleri

240

DDY 1. İşletme Revir ve Dispanseri

242

ÖZEL HASTANELER VE KLİNİKLER

242

Maison de Santé

243

Cemil Paşa’nın Hususi Hastanesi: Zeynep-Kâmil

244

Hususi Şifa Hastanesi

245

Dr. Esmeryan’ın Göz Kliniği

246

Şişli Kliniği

247

Fatih Sıhhat Yurdu, Sultanahmet Sağlık Yurdu

247

Sıhhat Yurdu Hastanesi, Alemdar Sıhhat Yurdu

247

Şişli Sıhhat Yurdu

248

Ortaköy Şifa Yurdu

248

Teşvikiye Sağlık Evi

249

Pakize Tarzi Doğumevi

249

 

 

V-TIP EĞİTİMİ

251

Bizans Tıp Okulları

253

Fatih Dârüşşifası

254

Süleymaniye Tıp Medresesi

255

Tersâne-i Âmire Tabibhanesi

256

Kuruçeşme Rum Tıbbiyesi

257

Tıphane-i Âmire

257

Cerrahhâne-i Mamure

258

Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane

260

Avrupa’da İhtisas ve Etkileri

264

Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’de X-Işınları İle İlk Denemeler

266

Haydarpaşa’ya Taşınma ve Eğitimde Yenilikler

267

Haydarpaşa Hastanesi Ameliyat Mektebi

268

Haydarpaşa Hastanesi Cerrah Dershanesi

269

Gülhane Seririyat Hastanesi ve Tatbikat Mektebi

270

Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye

272

Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye’de Eğitim

273

Dârülfünun-ı Osmani Tıp Fakültesi

275

I. Dünya Savaşı Yılları

277

Tıbbiyeli Şehitler

278

Mütareke Dönemi

278

14 Mart Tıbbiyeliler Bayramı

279

Avrupa Yakasına Taşınma Denemesi

279

Kız Öğrenciler Tıp Fakültesi’nde ve İlk Mezunlar

279

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi

280

İstanbul Tıp Fakültesi’nin Kuruluşuna Katkı Yaptığı Fakülteler

282

İstanbul Kız Koleji Tıp Bölümü

282

Bibliyografya

284

Kişi Dizini

297

Yer Dizini

300

Sağlık Kurumları Dizini

302

 

 

 

 

http://www.bilimtarihi.org
Son güncelleme: 01.11.2016

© 2016