Ülkemizde Bilim Tarihi Kürsüsü'nü akademik olarak kuran ve dünyadaki ilk bilim tarihi doktorasını yapan Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı'nın anısına çıkan bu kitap, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Felsefe Bölümü, Bilim Tarihi Anabilim Dalı öğretim üyelerinin bilim tarihi alanındaki yazılarını içermektedir. Bilim tarihi alanında yapılan bu çalışmaların bir kısmı çeşitli bilimsel dergilerde yayımlanmıştır. Bu çalışmaların derlenerek böyle bir kitapta toplanması genel okuyucuya ulaşması bakımından önemlidir.
Dünyada ve Türkiye'de yapılan akademik çalışmalarla dünya bilimine Müslüman bilim adamların yaptıkları katkılar yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır. Hıristiyan Ortaçağ Dünyası Karanlık Çağ'da iken bu dönemde Müslüman bilim adamları, Yunancadan Arapçaya yaptıkları çeviriler yoluyla Eski Çağ bilimini Arapçaya aktardılar, bilime katkı yaptılar.
Bu döneme ilişkin çalışmalar ilerledikçe genel bilim tarihinin çehresi değişmiş ve özellikle son on yıllık çalışmalar sayesinde Batı'da Rönesans ve Aydınlanma dönemlerindeki büyük bilimsel atılımların temellerinde yatmakta olan birikimin hangi yollardan aktarıldığı konusunda önemli ipuçlarına ulaşılmıştır.
Ortaçağ'ı aydınlatmaya yönelik bu türdeki bilim tarihi çalışmaları İslâm Dünyası'nın şu anda içinde bulunduğu durumun kavranması ve anlaşılması bakımından da önemlidir. Bu yöndeki çalışmalar iki temel soruya,
- Neden bilim alanında sekizinci ve on ikinci yüzyıllar arasında ilerledik?
- On ikinci yüzyıldan sonra bilim alanında neden geriledik?
sorularının doğru bir biçimde yanıtlanması olanağını vermesi bakımından önemlidir. Bu çalışmalar İslâm Dünyası'nda ve tabii ki Türkiye'de yeniden bilimsel bakışın oluşturulmasında hem yöneticilere ve hem de bilim tarihçileri dışındaki meslektaşlara rehber olacaktır. Dolayısıyla bu yöndeki bilim tarihi çalışmalarının, sadece geçmişte neler yapıldığını değil, gelecekte de neler yapılması gerektiğini göstermesi bakımından hayati bir öneme sahip olduğu açıktır.
Ortaçağ İslâm Dünyası'nda Bilim ve Teknik [Makaleler] adını taşıyan bu eser, Ortaçağ İslâm Dünyası'na ilişkin genel değerlendirmeler, Matematik, Astronomi, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Tıp ve Teknoloji olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde yer alan yazılar, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Felsefe Bölümü, Bilim Tarihi Anabilim Dalı'nda, özellikle popüler nitelikteki çalışmalardan oluşan bir makaleler seçkisidir. Bu seçkiyle Ortaçağ İslâm Dünyası'ndaki bilimsel çalışmalara ilişkin genel bir manzara çizilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Ankara Üniversitesi, Bilim Tarihi Anabilim Dalı çalışanları dışında, Türkiye'de bilim tarihinin tanınması ve yaygınlaşmasında önemli rol oynayan Salih Zeki Bey'in iki önemli çalışmasına da yer verilmiştir.
|
